Σπήλαιο Μελισσάνης

Ίσως το πιο διάσημο, αλλά και όμορφο αξιοθέατο του νησιού είναι το λιμναίο σπήλαιο της Μελισσάνης. Πρόκειται για ένα λιμναίο σπήλαιο, το οποίο βρίσκεται στον Καραβόμυλο, πολύ κοντά στη Σάμη. Ανακαλύφθηκε το 1951 από τον σπηλαιολόγο Πετρόχειλο και από τότε, μετά από κάποιες διαδικασίες για την κατασκευή εισόδου, παραδόθηκε για τουριστική πρόσβαση. Ένα μεγάλο μέρος της οροφής έχει καταρρεύσει με αποτέλεσμα να παρατηρείται ένα είδος ανωμαλίας αλλά και μοναδικότητας. Ειδικά όταν ο ήλιος βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο του, η θέα κόβει την ανάσα, ενώ οι ακτίνες του ήλιου αντανακλώνται στα καθαρά, γαλάζια νερά.

Στην αρχαιότητα, η λίμνη αποτελούσε τόπο λατρείας του θεού Πάνα και της νύμφης Μελισσάνθης. Ο θρύλος λέει ότι η Μελισσάνθη αυτοκτόνησε στη λίμνη ως αποτέλεσμα της θλίψης της, καθώς ο Πάνας δεν ανταποκρίθηκε στον έρωτά της. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, η βοσκοπούλα Μελισσάνθη έχασε ένα πρόβατο και προσπαθώντας να το βρει, σκόνταψε και έπεσε στη λίμνη. Στη λίμνη υπάρχει ένα νησί, όπου ο αρχαιολόγος Σ. Μαρινάτος ανακάλυψε ένα ιερό του Πάνα, τα ευρήματα του οποίου βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αργοστολίου. Τα ευρήματα αυτά περιλαμβάνουν ένα πήλινο ειδώλιο του θεού Πάνα, έναν πήλινο δίσκο που απεικονίζει νύμφες που χορεύουν, ένα πήλινο πιάτο με πομπή νυμφών και ένα μικρό πιάτο με ανάγλυφη γυναικεία μορφή.

Σε αυτό το μοναδικό λιμναίο σπήλαιο, μπορούμε να βρούμε και ένα άλλο φαινόμενο. Το νερό εισέρχεται στον ασβεστόλιθο, τον διαβρώνει με αποτέλεσμα να δημιουργούνται λάκκοι. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται καρστικοποίηση. Το 1963 διαπιστώθηκε ότι το λιμναίο σπήλαιο επικοινωνεί με ολόκληρο το καρστικό δίκτυο του νησιού. Αυτό επιβεβαιώθηκε και με τη χρήση χρωματισμένου νερού που διοχετεύτηκε από τους υπονόμους του Αργοστολίου και βρέθηκε στην άλλη άκρη του νησιού. Σήμερα οι περιηγήσεις των επισκεπτών μπορούν να γίνουν με βάρκες, όπου μπορεί κανείς να απολαύσει το υπέροχο θέαμα των σταλακτιτών, του κρυστάλλινου νερού και του ηλιακού φωτός που συνυπάρχουν αρμονικά.